Łuszczyca zwiększa ryzyko rozwoju chorób metabolicznych dlatego warto wprowadzić dietę bogatą w antyoksydanty, nisko przetworzoną i odżywczą.
Łuszczyca jest przewlekłą chorobą, która według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2016 roku dotyka od 0.09-11.43% populacji na całym świecie [1]. Objawia się ona głównie zmianami skórnymi, ale wpływa także na funkcjonowanie innych narządów, oraz sprzyja rozwojowi takich schorzeń jak łuszczycowe zapalenie stawów, zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2, depresja czy zespół jelita drażliwego. Choroba ta ze względu na niską świadomość społeczną i przez widoczne wykwity skórne, obniża jakość życia, pogarsza funkcjonowanie w społeczeństwie, sprzyja wycofaniu z życia publicznego i unikaniu kontaktów towarzyskich.
Co jest przyczyną choroby?
Podłoże choroby nie jest do końca jasne, natomiast doniesienia naukowe wskazują na związek z :
- Nadmiernie pobudzonym układem odpornościowym – zwłaszcza w kontekście limfocytów T pomocniczych – TH1 i Th17. Aktywacja danych limfocytów T powoduje zwiększoną produkcję cytokin o działaniu prozapalnym. Ich działanie będzie sprzyjać wzrostowi stanu zapalnego i nadmiernej proliferacji keratynocytów, czyli komórek naskórka wpływających na jego keratynizację i powstawania łusek łuszczycowych [2].
- Podłożem choroby może być także genetyczna predyspozycja. Dotyczy ona polimorfizmu (czyli odmiany genu) HLA-Cw6. Prawdopodobieństwo rozwinięcia łuszczycy wzrasta wraz z występowaniem choroby u któregoś z rodziców i wynosi ok. 20%, natomiast jeżeli obydwoje rodziców chorują na łuszczycę, szansa, że potomstwo także będzie chorowało wynosi 50% [3]
- Wpływem środowiska zewnętrznego, w którym żyjemy m.in. przewlekły stres, palenie papierosów, wysoko przetworzona dieta, ale także zabiegi na skórze, takie jak tatuaże (wynika to z uszkodzenia warstw skóry i aktywacji miejscowego stanu zapalnego)
- Zdarza się, że na rozwinięcie choroby ma pobudzający wpływ przebycie jakieś infekcji, zakażenia. Jest to wtedy swego rodzaju wyzwalacz choroby o podłożu immunologicznym, jakim jest łuszczyca
- Na pojawienie się lub zaostrzenie objawów ma wpływ także część leków m.in. antybiotyki z grupy tetracyklin, beta blokery stosowane w leczeniu nadciśnienia czy kortykosteroidy.
Jakie są objawy łuszczycy?
Łuszczyca jest w swoich objawach stosunkowo charakterystyczna. Zazwyczaj zaczynają pojawiać się czerwone plamki na skórze, wykwity mają dość wyraźnie odcięte brzegi i delikatnie się łuszczą. Z czasem plamy nabierają rozmiarów, rozlewają się po powierzchni skóry i pokrywają srebrną łuską – blaszkami łuszczycowymi. Zmiany łuszczycowe często powodują świąd, ból, pieczenie i pękanie skóry. Przyczyną problemu jest skrócony cykl komórkowy komórek nabłonka, który fizjologicznie trwa 28 dni, a w łuszczycy zaledwie 3 czy 4 dni. Zmiany takie najczęściej można spotkać na łokciach, kolanach oraz na owłosionej skórze głowy.
Znane jest także zjawisko nazywane objawem Kobnera – jest to typowe dla łuszczycy pojawienie się w linii zadrapania łuski po upływie 6-12 dni. Innym charakterystycznym zjawiskiem jest objaw Auspitza – potarcie wrażliwego miejsca skóry uszkadza lokalnie naczynia krwionośne i powoduje pojawianie się kropelki krwi na jej powierzchni.
Typy łuszczycy
Wyróżnia się ogólnie pod względem okresu życia osoby chorej dwa typu łuszczycy:
- Typ 1 – jest to odmiana dziedziczona w sposób autosomalny dominujący. Ujawnia się w bardzo młodym wieku, zazwyczaj nie później niż w 40 roku życia. Przebieg choroby jest cięższy w tym przypadku.
- Typ 2 – ten typ łuszczycy z kolei notuje się w późniejszym etapie życia, między 50 a 70 rokiem życia i przeważnie ma łagodniejszy charakter.
Odmian łuszczycy jest jednak więcej i stawianie diagnozy zależy od umiejscowienia, wielkości zajętej powierzchni i od wyglądu zmian.
Diagnostyka
Oczywiście, aby mieć pewność, że chorujemy na łuszczycę, należy umówić się na wizytę do lekarza dermatologa, który na podstawie skórnych wykwitów jest w stanie postawić finalną diagnozę. Do oceny ciężkości i rozległości choroby wykorzystuje się skalę PASI (Psoriasis Area and Severity Index), gdzie ocenia się od 0 do 4 następujące czynniki: rumień, stwardnienie, łuszczenie i odsetek zmienionej powierzchni skóry. Gdy zmiany nie są typowe lekarz może zlecić wykonanie badania histopatologicznego wycinka zmiany (w celu eliminacji innych potencjalnych przyczyn objawów).
Leczenie
Sposób leczenia jest zależny od wielu czynników m.in. powierzchni zajętej skóry przez zmiany, umiejscowienia zmian, zaawansowania choroby. Jeżeli zmiany obejmują niewielką część ciała, leczenie może się ograniczać do miejscowego stosowania wskazanych przez lekarza preparatów. Gdy z kolei są rozlane lub pogłębione, konieczna jest terapia skojarzona, na którą składa się leczenie miejscowe i ogólne.
W procesie leczenia wykorzystuje się m.in.: analogi witaminy D, glikokortykosteroidy, preparaty keratolityczne, retinoidy, cytostatyki czy fototerapię.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie choroby? Niestety ze względu na swój przewlekły charakter, nie można powiedzieć o całkowitym wyleczeniu, choroba ma okresy wyciszenia i remisji. Naszym celem jest utrzymanie łuszczycy w jak największym i najdłuższym okresie utajenia. Jest to możliwe dzięki zintegrowanemu podejściu do leczenia, czyli poprzez stosowanie leków, a także odpowiedniej diety i dermokosmetyków. [4]
Chciałbyś wiedzieć więcej? Posłuchaj o żywieniu w chorobach skóry. W odcinku Podcastu Stowarzyszenia Spożywo rozmawiają dietetycy: Przemysław Mijal, Artur Wesoły i Żaneta Michalak.
Partnerem podcastu jest:
Bibliografia:
[1] World Health Organization “Global report on psoria-sis”, Switzerland 2016.
[2] E. Zuccotti i in., “Nutritional strategies for psoriasis: current scientific evidence in clinical trials”, Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2018 Dec; 22(23):8537-8551.
[3] M. Wałachowska, “Dermatologiczna choroba przewlekła jako czynnik ryzyka wykluczenia społecznego”, Kultura i Edukacja. 2019; nr 1(123),s. 263–282.
[4] H. Błaszczyk, A. Zalewska-Janowska, “Choroby skóry”, PZWL, Warszawa 2009.