Cukrzyca typu II jest przewlekłą chorobą metaboliczną, charakteryzującą się wystąpieniem insulinooporności czyli stanu, w którym nasze tkanki są oporne na działanie insuliny, oraz niedostateczną produkcją insuliny przez trzustkę co prowadzi do wysokiego stężenia glukozy we krwi [1]. Dotyka ona przeważnie osoby po 45 roku życia i jest najczęściej występującym typem cukrzycy, stanowi ponad 80% przypadków [3]. Istotny wpływ na jej wystąpienie ma nadmiar tkanki tłuszczowej, który w wyniku niekorzystnych procesów prowadzi do załamania metabolizmu glukozy. Możemy mieć pewne uwarunkowania genetyczne wpływające na wystąpienie cukrzycy typu II jednak najważniejszą rolę odgrywa tu nasz styl życia czyli codzienna dieta, używki i podejmowana aktywność fizyczna [5].
Epidemia cukrzycy i otyłości
W 2017 roku na świecie około 425 milionów ludzi chorowało na cukrzycę. Spekuluje się że do 2045 roku ta liczba może osiągnąć aż 629 milionów. Niestety liczba ta rośnie proporcjonalnie do wzrostu epidemii otyłości [2]. W 2016 około 13% światowej populacji dorosłych (11% mężczyzn i 15% kobiet) było otyłych [4].
Dieta i aktywność jako fundament leczenia cukrzycy typu II
Jak wcześniej wspomniałam ogromny wpływ na wystąpienie cukrzycy ma otyłość. Jest więc jasne, że w przypadku gdy nasza masa ciała nie jest prawidłowa powinniśmy dążyć do jej redukcji. Ma to korzystny wpływ na metabolizm glukozy. W związku z tym nasuwa się pytanie jak powinniśmy zmienić swoje codzienne nawyki, aby redukcja była nie tylko skuteczna, ale też stała.
Po pierwsze dieta
- Jako wzór do budowania naszego codziennego jadłospisu może posłużyć nam model diety śródziemnomorskiej czy diety DASH gdzie podstawą naszej diety są warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe z dodatkiem tłuszczów roślinnych, ryb i chudego nabiału [2].
- Ograniczamy do minimum spożycie mięsa czerwonego, produkty typu instant, fast food, słodyczy oraz alkoholu.
- Dzienne spożycie soli powinno wynosić maksymalnie 5 g- jedna płaska łyżeczka, oczywiście przy braku przeciwwskazań. Ograniczajmy dosalanie potraw, a do podkręcenia smaku korzystajmy z ziół. Należy także zwracać uwagę na sól dodawaną do gotowych produktów, tutaj należy skupić się na dokładnym czytaniu składów.
- Istotny jest również rodzaj obróbki termicznej potraw. Smażenie warto zastępować pieczeniem, duszeniem czy gotowaniem.
- Suplementacja witaminą D3 jest wskazana u każdego w okresie od września do kwietnia. U pacjentów leczonych długotrwale metforminą, u których potwierdzono niedobór B12 należy włączyć jej suplementację.
- Zwracajmy uwagę na indeks glikemiczny. Głównym źródłem węglowodanów powinny być pełnoziarniste produkty zbożowe.
- Słodziki (substancje słodzące) mogą być substytutem białego cukru. Mają one niewiele kalorii lub nie mają ich wcale i nie wpływają na glikemię. Możemy je stosować w zalecanych dawkach [3].
- Wybierajmy jakościowe tłuszcze. W naszej kuchni na stałe powinny zagościć tłuszcze roślinne takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy czy olej lniany. Wyjątek stanowią tłuszcz palmowy i kokosowy [3].
Po drugie aktywność fizyczna
Regularna wysiłek fizyczny jest kolejnym elementem wpływającym korzystnie i prewencyjnie przy wystąpieniu cukrzycy 2 typu. Zalecane jest 150 minut aktywności tygodniowo [3]. Regularność jest tu kluczowa, warto zastosować metodę małych kroków. Warto zacząć od spacerów, lekkich treningów, wybierania schodów zamiast windy, parkowania lub wysiadania z autobusu dalej od miejsca docelowego aby pokonywać większe odległości pieszo. Dobrym pomysłem może okazać się tu zakup zegarka lub pobranie aplikacji mierzącej kroki, która będzie nas jeszcze bardziej motywować do regularnej aktywności.
Bibliografia:
[1] C. Borghi and F. Ventur “Decrease mortality in type II diabetes mellitus: glycemic and renal function control, Journal of Cardiovascular Medicine” February 2018 – Volume 19 – Issue – pe13-e15
[2] M. Uusitupa,, T. A. Khan, E. Viguiliouk, H. Kahleova, A. A Rivellese, K. Hermansen, A. Pfeiffer, A. Thanopoulou, J. Salas-Salvadó, U. Schwab, J. L. Sievenpiper “Prevention of Type 2 Diabetes by Lifestyle Changes: A Systematic Review and Meta-Analysis”, Nutrients. 2019 Nov; 11(11): 2611.
[3] „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2020. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego”, Diabetologia Praktyczna 2020
[4] Obesity and overweight, WHO, 2020
[5] M. Neuenschwander, A. Ballon, K. S Weber, T. Norat, D. Aune, L. Schwingshackl, S. Schlesinger ”Role of diet in type 2 diabetes incidence: umbrella review of meta-analyses of prospective observational studies”;BMJ. 2019; 366: l2368.