Cukrzyca typu I w pytaniach i odpowiedziach cz.1

Jesteś diabetykiem, a może bliska Ci osoba zmaga się z Cukrzycą typu 1? Na samym początku ilość informacji odnośnie choroby może być przytłaczająca, a ogrom wiadomości, które możemy znaleźć w internecie często nie ułatwia drogi do zdobycia niezbędnej wiedzy. W tym artykule przedstawię Ci w prosty sposób, najważniejsze zagadnienia dotyczące cukrzycy typu 1 zawarte w pytaniach i odpowiedziach. 

Jakie są przyczyny zachorowania na cukrzycę typu I?

Jak już pewnie wiesz, cukrzyca typu I jest chorobą autoimmunologiczną, która dotyka zazwyczaj osoby w młodym wieku. Nie oznacza to jednak, że nie może na nią zachorować również osoba dorosła. Jest wynikiem reakcji autoagresji organizmu na komórki beta wysp trzustkowych, produkujących insulinę, co w konsekwencji powoduje wzrost poziomu cukru we krwi. 

Jednak przyjrzyjmy się bliżej możliwym przyczynom zachorowania. Często można usłyszeć, że osoba chorująca na cukrzycę prowadziła nieodpowiedni styl życia. Była mało aktywna fizycznie, jadła dużo słodyczy i innych wysoko przetworzonych produktów i o ile to stwierdzenie ma związek z cukrzycą typu 2 to z cukrzycą typu 1 nie ma żadnego powiązania.  

Dokładna etiologia cukrzycy typu 1 nie została jeszcze poznana, jednak możliwych przyczyn upatruje się w podłożu genetycznym. Czasami można nawet spotkać się ze stwierdzeniem, że cukrzyca jest chorobą dziedziczną. Nie jest ono jednak słuszne, ponieważ możemy mieć jedynie predyspozycje genetyczne do tej choroby, które uaktywniają się pod wpływem działania określonych czynników. Nie wiadomo jeszcze jednak, jakie konkretnie czynniki wywołują odpowiedź autoimmunizacyjną ze strony naszego organizmu. Najprawdopodobniej mogą to być czynniki środowiskowe, jak na przykład infekcje wirusowe. 

Coraz częściej mówi się również o związku niedoboru witaminy D z podwyższonym ryzykiem zachorowalności na cukrzycę typu 1. Badania wykazały, że przyjmowanie witaminy D we wczesnym etapie życia, zmniejsza ryzyko zachorowalności na CT1. Oprócz tego działania witamina D wpływa korzystnie na nasz układ odpornościowy i może mieć bezpośredni wpływ na komórki beta wysp trzustki, tym samym poprawiając wydzielanie insuliny. Witamina D może również wpływać na regulację odpowiedzi zapalnej naszego organizmu. Badania wykazały również możliwy związek wysokich stężeń żelaza z ryzykiem zachorowalności na cukrzycę typu 1, jednak potrzebna jest większa ilość badań, aby to potwierdzić. 

Podsumowując, przyczyny cukrzycy typu 1 są naprawdę bardzo złożone i dotyczą czynników zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. 

Czym jest hipoglikemia?

Hipoglikemia stanowi najczęstsze powikłanie cukrzycy typu 1. Mówimy o niej w momencie, kiedy poziom glukozy we krwi spadnie poniżej 70 mg/ dl. Do głównych przyczyn, zwiększających ryzyko jej wystąpienia możemy zaliczyć podanie zbyt dużej dawki insuliny lub leków hipoglikemizujących, ominięcie posiłku, źle zaplanowany wysiłek fizyczny, zaburzenia wchłaniania węglowodanów, czy spożycie zbyt dużej ilości alkoholu. 

Pierwsze sygnały, świadczące o hipoglikemii, które powinny nas skłonić do podjęcia działania to między innymi drżenie rąk, szybsze bicie serca, uczucie wilczego głodu, ból głowy, czy zimne poty. 

Jeżeli pozwolimy na to, aby poziom glukozy we krwi spadł jeszcze niżej, mogą pojawić się również inne objawy. Dlatego po wystąpieniu wyżej wymienionych dolegliwości należy od razu podjąć działania. 

Co dokładnie musimy zrobić w przypadku hipoglikemii? 

Po pierwsze mierzymy poziom cukru za pomocą glukometru. Następnie spożywamy 15g glukozy na przykład w postaci żelu, czy tabletek. Chodzi przede wszystkim o to, żeby zadziałała jak najszybciej. Poziom glikemii kontrolujemy co 15 minut i powtarzamy schemat do momentu, aż poziom glukozy we krwi będzie unormowany. 

Takie działania podejmujemy w przypadku osoby przytomnej, a co jeśli, ktoś straci przytomność? 

W takiej sytuacji osoby, które znajdują się przy chorym, powinny podać mu glukagon, czyli hormon w postaci zastrzyku powodujący wyrzut glukozy z wątroby. Po odzyskaniu przytomności, w sytuacji ryzyka nawrotu hipoglikemii zalecane jest również podanie doustnie 10-20 g węglowodanów i monitorowanie poziomu glukozy we krwi. Jeśli stan chorego się nie poprawi, należy wezwać pogotowie.

Pamiętajmy, że hipoglikemia jest bardzo niebezpieczna i może prowadzić nawet do śmierci, dlatego tak ważne jest rozpoznanie jej pierwszych objawów. 

Co jest ważne w leczeniu cukrzycy?

Najważniejszym celem leczenia cukrzycy typu 1 jest oczywiście wyrównanie poziomu stężenia glukozy we krwi w taki sposób, aby było ono podobne do wartości, jakie obserwuje się u osób zdrowych. 

Głównymi filarami, na jakich opiera się leczenie są: 

  1. Insulinoterapia 
  2. Odpowiednia dieta 
  3. Aktywność fizyczna 

Wszystkie filary zostaną szczegółowe opisane w kolejnych częściach artykułu. Warto zaznaczyć, że równie ważna jest świadomość choroby i ograniczeń, które z niej wynikają. Bez odpowiedniej wiedzy na jej temat, skuteczne leczenie nie będzie możliwe. 

Chciałbyś wiedzieć więcej? Posłuchaj więcej o cukrzycy typu I. W odcinku Podcastu Stowarzyszenia Spożywo rozmawiają dietetycy: Przemysław Mijal, Artur Wesoły i Żaneta Michalak.

Partnerem podcastu jest:

Bibliografia:

[1] M. Grzymisławski, “Dietetyka Kliniczna”, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021, ISBN 978- 83- 200- 5670- 9

[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3798920/ 

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6115007/

[4] Polskie Towarzystwo Diabetologiczne “Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2020”, tom 6 nr 1 

[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29223408/