Cukrzyca typu I w pytaniach i odpowiedziach cz.2

Jak powinna wyglądać dieta osoby chorej?

Zacznijmy od tego, że nie ma jednej, ściśle określonej diety dla diabetyka. Zależy ona od bardzo wielu czynników, takich jak wiek, płeć, masa i wysokość ciała, poziom aktywności fizycznej, czy styl życia. W przypadku osoby, która nie zmaga się z nadwagą, czy otyłością powinna ona bazować na ogólnych zasadach zdrowego odżywiania. Najważniejszym aspektem żywienia w cukrzycy jest kontrolowanie ilości i rodzaju spożywanych węglowodanów, a także zwracanie uwagi na efekt glikemiczny, jaki powodują białka oraz tłuszcze.

Możemy jednak wyróżnić kilka podstawowych zasad żywienia, które dla ułatwienia znajdziesz w tabeli poniżej.

dieta zalecenia

Czym jest indeks i ładunek glikemiczny?

Wspomniałam wcześniej, że w diecie diabetyka najważniejsza jest kontrola ilości i jakości spożywanych węglowodanów. Jest to niezwykle ważne, aby nie doprowadzać do gwałtownych spadków i skoków poziomu glukozy we krwi. W zaleceniach żywieniowych znalazłeś informację o węglowodanach prostych i złożonych. Już wiesz, że dla diabetyka ważny jest wybór tych drugich. Pojawiło się również pojęcie indeksu glikemicznego. Teraz wyjaśnimy sobie, co się pod nim kryje.

Indeks glikemiczny (IG) jest wskaźnikiem, który pomaga nam zinterpretować, jak mocno

i jak szybko wzrośnie poziom glikemii we krwi, po spożyciu określonego produktu. Produkty, które mają wysoki IG powyżej 70, powodują szybki wzrost poziomu glukozy we krwi, a następnie szybki spadek, co nie jest korzystne, dlatego diabetyk powinien wybierać produkty o niskim (≤50) lub średnim (55-70) indeksie glikemicznym. Musimy pamiętać, że wskaźnik ten odnosi się do produktów, w których składzie przeważają węglowodany, dlatego nie będziemy go sprawdzać na przykład dla piersi z kurczaka.

Informacje o wielkości IG produktów możemy znaleźć między innymi w internecie, jednak nie trzeba dokładnie pamiętać jaką wartość indeksu glikemicznego mają określone produkty, ważniejsze jest to, aby zapamiętać czynniki, które wpływają na wartość indeksu glikemicznego posiłku. Są to:

obróbka termiczna– im dany produkt jest dłużej poddawany obróbce termicznej, tym wyższa jest wartość indeksu glikemicznego. Dlatego ważne jest, aby potrawy gotować krótko, w małej ilości wody.
dojrzewanie owoców i warzyw– im są bardziej dojrzałe tym ich IG jest wyższy.
stopień rozdrobnienia– bardziej rozdrobnione produkty mają wyższy wskaźnik indeksu glikemicznego.
obecność tłuszczu i białka w posiłku obniża IG potrawy.
produkty fermentowane, takie jak kefiry, czy kiszonki również obniżają indeks glikemiczny.
błonnik pokarmowy wpływa pozytywnie na wartość glikemii poposiłkowej.
produkty bogate w skrobię i sacharozę mają wyższy IG niż produkty zawierające fruktozę oraz laktozę.

Wiemy już czym jest indeks glikemiczny i jakie czynniki wpływają na jego wartość. Czasami jednak dzieje się tak, że sam produkt może mieć wysoki indeks glikemiczny, ale w spożywanej przez nas porcji już nie. W tym przypadku można skorzystać z bardziej dokładnego wskaźnika, jakim jest ładunek glikemiczny (ŁG). Uwzględnia on szybkość wchłaniania węglowodanów oraz ich zawartość w spożywanej przez nas porcji.

Wytłumaczę to na przykładzie.

Indeks glikemiczny arbuza jest wysoki (72), jednak spożycie 100 gramowej porcji arbuza da niewielki efekt glikemiczny.

Obliczmy sobie zatem ładunek glikemiczny arbuza. Potrzebujemy do tego następującego wzoru:

ŁG = IG x zawartość węglowodanów przyswajalnych w określonej porcji produktu/ 100

ŁG ?= 72 x 7,6/100 = 5,5

A teraz zinterpretujemy otrzymany wynik, na podstawie poniższych informacji.

Niski ŁG= poniżej 10

Średni ŁG= 11-19

Wysoki ŁG powyżej 20

Jak widzimy, ładunek glikemiczny naszej porcji arbuza jest niski dlatego spożycie go w takich ilościach nie spowoduje dużych zawirowań w poziomie glikemii.

Czy mając cukrzycę typu I można uprawiać aktywność fizyczną?

Podejmowanie aktywności fizycznej w przypadku cukrzycy typu 1 jest jak najbardziej wskazane i stanowi nieodłączny element leczenia. Ma ona naprawdę wiele zalet. Przede wszystkim udowodniono, że wysiłek fizyczny pozytywnie wpływa na kontrolę poziomu glikemii. Podczas aktywności nasze komórki są również bardziej wrażliwe na insulinę, przez co potrzebujemy jej mniej. Oprócz tych zalet regularne ćwiczenia mogą poprawić nasz profil lipidowy, zredukować poziom stresu, czy poprawić samopoczucie.

A jaką aktywność fizyczną można uprawiać?

Praktycznie zależy to jedynie od indywidualnych preferencji. Jednak przed podjęciem aktywności należy pamiętać o kilku rzeczach. Przede wszystkim jednym z zagrożeń, związanym z uprawianiem sportu jest możliwość wystąpienia hipoglikemii, czyli bardzo groźnego stanu, o którym pisałam już wcześniej, dlatego zawsze należy kontrolować jej poziom we krwi przed rozpoczęciem wysiłku fizycznego, w trakcie oraz po jego zakończeniu. Warto wiedzieć, że optymalna wartość glikemii do podjęcia aktywności waha się w granicach 140- 180 mg/dl, jeśli przekracza 250 mg/dl może świadczyć o obecności ciał ketonowych w moczu. W tym przypadku nie podejmujemy treningu. Na samym początku należy również obserwować, jak zachowuje się poziom glikemii w odpowiedzi na aktywność fizyczną, aby zobaczyć jaka intensywność oraz rodzaj wysiłku jest dla nas odpowiedni. Trening lepiej zaplanować wcześniej, ponieważ warto rozważyć zmniejszenie dawki insuliny przed podjęciem wysiłku. Jeśli jednak zdarzy się nieplanowana aktywność fizyczna, należy spożyć dodatkową porcję glukozy (20- 30 g na 30 minut wysiłku). Na trening warto zabrać ze sobą glukagon, glukometr oraz glukozę. Po zakończonym wysiłku warto spożyć posiłek zawierający węglowodany złożone.

Cukrzyca typu 1 jest chorobą, która wymaga od nas posiadania niezbędnej wiedzy na jej temat. Jednak przy stosowaniu się do zaleceń lekarzy oraz pewnych modyfikacjach w naszym codziennym funkcjonowaniu możemy osiągnąć naprawdę satysfakcjonujące rezultaty.