Od kilku lat w marcu odbywa się Światowy Tydzień Walki z Nadmiernym Spożyciem Soli, organizowany przez World Action on Salt and Health (WASH). Jak alarmują organizatorzy, w żadnym kraju nie osiągnięto jeszcze rekomendowanej przez WHO zawartości soli w diecie. Zalecane spożycie wynosi poniżej 5 g/dzień.
Czym jest sól?
Sól (NaCl) składa się z jednej cząsteczki sodu (Na) i jednej cząsteczki chloru (Cl). Oba te pierwiastki są konieczne do życia: stanowią główny składnik płynu pozakomórkowego, odgrywają istotną rolę w utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej w organizmie człowieka, biorą udział w procesach trawienia i wchłaniania innych związków, np. aminokwasów i węglowodanów. Sód (Na) umożliwia przenoszenie impulsów nerwowych, a także zapewnia prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Problemem jest jednak nadmiar sodu w naszej diecie.
Zalecenia WHO
World Health Organization (WHO) zaleca, aby spożycie soli wynosiło poniżej 5 g/dzień. Jest to ilość odpowiadająca jednej łyżeczce do herbaty. Trzeba jednak pamiętać, że ta ilość dotyczy przede wszystkim spożycia z żywnością przetworzoną, a nie tylko użycia podczas przygotowywania posiłków, np gotowania. Obecnie, średnie spożycie soli na świecie szacuje się między 8 a 15 g/dzień. W ograniczeniu ilości spożywanej soli nie pomaga jednak nasze upodobanie do smaku bardziej słonego.
Dlaczego sól jest szkodliwa?
Nadmierne spożycie soli powoduje przede wszystkim wzrost ciśnienia tętniczego. Przy wysokim ciśnieniu rośnie ryzyko chorób serca i udarów mózgu. Choroby, które są skutkiem nadmiaru soli w jadłospisie, to także: kamica nerkowa, osteoporoza, otyłość, astma, demencja, niektóre nowotwory, szczególnie nowotwór żołądka. Wysokie spożycie soli może też zwiększać ryzyko chorób autoimmunizacyjnych.
Masz problemy z nadciśnieniem, a lubisz solić? Dietetyk Stowarzyszenia Spożywo może znaleźć rozwiązanie dla Ciebie >>
Zawartość soli w produktach – czytaj etykiety
Większość naturalnych produktów spożywczych zawiera małe ilości sodu. W produktach przetworzonych zawartość sodu może być zdecydowanie większa, ponieważ w procesie produkcji dodawane są znaczące ilości soli, ale również substancji dodatkowych, zawierających sód, takich jak glutaminian sodu, benzoesan sodu, askorbinian sodu itp. Różnice w zastosowaniu procesów technologicznych powodują, że zawartość soli może być bardzo zróżnicowana pomiędzy różnymi produktami. Dlatego tak ważne jest, by czytać etykiety!
Co możemy zrobić, aby ograniczyć spożycie soli?
„Choć spożycie soli w Polsce nadal przekracza rekomendowane wartości (średnio wynosi ok. 10 g/dzień), to jednak w ciągu ostatnich 20 lat obniżyło się o ok. 5 g. Ta pozytywna zmiana jest wynikiem licznych działań edukacyjnych… ”
– prof. dr hab. n. med. Mirosław Jarosz
Niestety, całkowite wyeliminowanie soli z przetwórstwa żywności nie jest możliwe, ponieważ ma ona istotne znaczenie dla bezpieczeństwa mikrobiologicznego np. przetworów mięsnych. Możemy jednak sami decydować, ile soli spożyjemy ze swoją dietą, wprowadzając kilka prostych zmian:
- Stopniowo zmniejszaj ilość soli dodawanej podczas gotowania (przyzwyczajaj do tego kubki smakowe).
- Do wzmacniania smaku potraw używaj zamiast soli: świeżych i suszonych ziół, przypraw, soku z cytryny, czosnku oraz świeżych papryczek chilli.
- Warzywa konserwowe odcedź i przepłucz pod bieżącą wodą (zalewa często zawiera znaczne ilości soli).
- Czytaj etykiety w celu wybrania produktu o jak najniższej zawartości soli.
- Nie stawiaj solniczki na stole, aby nie dosalać gotowych potraw.
Bibliografia:
[1] http://www.worldactiononsalt.com/
[2] Jarosz M. Normy Żywienia Dla Populacji Polski. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia; 2017.
[3]https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/zawartosc-soli-w-produktach-spozywczych-
[4] https://ncez.pl/aktualnosci/usun-sol-z-jadlospisu-