Lekarze coraz częściej diagnozują u pacjentów insulinooporność. To schorzenie związane jest głównie z nadwagą lub otyłością, cukrzycą typu II, zespołem policystycznych jajników (PCO) czy niealkoholowym stłuszczeniem wątroby. Czym jest insulinooporność i jak sprawdzić, czy Ci grozi?
Mechanizm insulinooporności
W przypadku zdrowego człowieka, po posiłku trzustka wydziela insulinę, która wspomaga wnikanie glukozy do komórek. Komórki wydatkują glukozę na procesy energetyczne lub też (w przypadku mięśni czy wątroby) magazynują ją w postaci glikogenu. W sytuacji, kiedy insulina nie wydziela się, glukoza pozostaje w krwiobiegu, powodując stan przewlekłej hiperglikemii. To z kolei może wywoływać np. uszkodzenie nerek lub kwasicę ketonową. Ten problem charakteryzuje głównie cukrzycę typu I, w której insuliny wydziela się za mało w stosunku do ilości glukozy krążącej we krwi.
Nie możesz schudnąć?
Stan insulinooporności diagnozuje się wówczas, gdy mimo wydzielania się prawidłowej, wystarczającej ilości insuliny, komórki organizmu nie reagują na nią, przez co glukoza nadal krąży we krwi, nie przenikając do komórek. Gdy ten stan występuje przewlekle, organizm próbuje poradzić sobie z nadmiarem glukozy we krwi i, by zmusić “oporne” komórki do współpracy, produkuje jeszcze więcej insuliny. To prowadzi do magazynowania nadmiaru glukozy w komórkach tłuszczowych i w konsekwencji do rosnącej nadwagi. Jeśli zauważasz u siebie problem z zrzuceniem wagi, może to być problem z insulinoopornością.
Szukasz odpowiedzi jak jeść zdrowo? Dietetyk Stowarzyszenia Spożywo może znaleźć rozwiązanie dla Ciebie >>
Nadmiar insuliny
Oprócz hiperglikemii u pacjentów z problemami z wagą i schorzeniami z nimi związanymi (np. cukrzycą typu II) rozwija się również hiperinsulinemia, czyli stan związany z nadmiarem wydzielanej przez trzustkę insuliny. Chorzy w tym stanie wymagają konsultacji z lekarzem i z dietetykiem, którzy wprowadzą leczenie specjalistyczne oraz dopasowaną dietę.
Badania diagnostyczne
Jak sprawdzić, czy masz insulinooporność? Wystarczy udać się do laboratorium z samego rana (na czczo), pobrać krew i poprosić o oznaczenie dwóch parametrów: stężenia glukozy i stężenia insuliny. Do oszacowania ryzyka służy parametr zwany HOMA-IR. Jak go obliczyć?
HOMA-IR = (glukoza na czczo [mmol/l] × insulina na czczo [mU/ml])/22.5
Prawidłowy wskaźnik HOMA-IR nie powinien wynosić więcej niż 1. Częstą interpretacją jest również punkt odcięcia, podawany jako 2. Niemniej jednak, jeśli wyliczony wskaźnik HOMA-IR przekracza 1, warto skonsultować się z lekarzem.
Źródło: Hui-Qi Qu, Quan Li, Anne R. Rentfro, Susan P. Fisher-Hoch and Joseph B. McCormick. The Definition of Insulin Resistance Using HOMA-IR for Americans of Mexican Descent Using Machine Learning. PLoS One. 2011; 6(6): e21041.